Mardin Sinema Derneği tarafından Hitay Vakfı ana sponsorluğunda düzenlenen Mardin Bienali’nin 6. Edisyonu, 10 Mayıs günü yapılan açılış buluşmasıyla başladı. Döne Otyam ve Hakan Irmak eşdirektörlüğünü yaptığı bienal bu yıl Ali Akay küratörlüğünde, “Daha Uzaklara” başlığıyla 10 Haziran’a kadar sürüyor. Türkiye’nin yanı sıra Fransa, İtalya, Fas, ABD, Arjantin, Hollanda, İngiltere, Brezilya, Almanya’nın da aralarında bulunduğu ülkelerden 39 sanatçının işleri Alman Karargâhı, Uluslararası Tasarım Vakfı Galerisi, Tasarım Vakfı Meydan Galeri, Dabakoğlu Evi, Develihan, Kervansaray, Sakıp Sabancı Mardin Kent Müzesi ve Marangozlar Kahvesi’nde sanat severlerle buluşuyor.
Mardin’in çokkültürlülüğünden, labirentimsi sokaklarından, ovasından, büyülü atmosferinden sık sık bahsediliyor. Bienal elbette bu doğa ve kültürün içinde yer alıyor ve şehirden yoğun bir şekilde besleniyor. Bunu sadece işlerin yer aldığı tarihî mekânlarda değil, mekâna özel yerleştirmelerde de görüyoruz. Eşdirektör Hakan Irmak’ın TANT’a verdiği söyleşide dediği gibi: “Mardin Bienali, gerçekleştiği coğrafyanın elbette kültürel, sosyal yapısından beslenip dünya çağdaş sanatıyla da entegre bir şekilde karakterini oturtmuş durumda.” Bienal aynı zamanda şehri besliyor da: Bir önceki edisyonda bienalle eşzamanlı düzenlenen sergilerde yaklaşık 9 bağımsız sanatçı yer alırken, bu sene bu rakam 50’nin üstüne çıkmış ve Mardin’in dışından gelen sanatçıları da içeriyor. Hangi Sergi Nerede? oluşumunun haritasıyla takip edebileceğiniz kolektif ve kişisel sergileri görmek heyecan verici. Adem Bulut’un “9. Mardin Bienali” performansı ve Enver Basravi’nin çokdilli müdahalesi gibi organizasyondan daha fazlasını talep eden sesler de bienalden beklentilerin yüksek olduğunu gösteriyor.
Ama bu yazıda mekândan ziyade çoğu mekâna uyum sağlayan, bazıları ise mekândan ayrı ele alınamayacak işlere odaklanmak istiyor ve 10 Haziran’a kadar Mardin’i ziyaret etmeyi düşünenlere bienalde mutlaka göz atması gerekenlerden (karışık sırayla) kısa bir seçki sunuyoruz.
• Sarkis, “Gökkuşağı Renkleriyle Ovaya Bakmak”, 2024
Sarkis üç pencere ve bir aynanın üzerinde yedi çocuğun parmak izleriyle Develihan’ın camlarından görünen Mardin’in ovasını gökkuşağı renklerine bürüyor. Aynı mekânda sanatçının 5 Altın Çizimli Vitray Serisi de bulunuyor.
Sarkis, “Gökkuşağı Renkleriyle Ovaya Bakmak” (2024), Mardin Bienali
Fotoğraf: The Art Newspaper Türkiye
• Aslı Çavuşoğlu, “Kasten Gömülmüştür”, 2024
Mardin Bienali tarafından üretilen bu eserde Aslı Çavuşoğlu, Meksika’da ölülerin hasırlara sarılarak gömülme ritüeli ile Göbeklitepe’nin belki de bir kutsal alan olarak görevini tamamladığı için kasten gömülmüş olma ihtimali arasında kurduğu bağdan yola çıkıyor.
Aslı Çavuşoğlu, “Kasten Gömülmüştür” (2024), Mardin Bienali
© Mardin Bienal Arşivi
• Michele Ciacciofera, “Toprak Ana”, 2024
Michele Ciacciofera bu yerleştirmesi için geçtiğimiz yılın aralık ayında Mardin’e gelip yerel üreticiler ve sanatçılarla çalışmış. Ülkelerin olmadığı dünya haritasına bakan jüt çuvallar bir amfi tiyatro gibi dizilmişken burası oturup birileriyle birlikte çay içerek sohbet edebileceğiniz, Gezegen Vatandaşı olabileceğiniz bir nokta.
Michele Ciacciofera, “Toprak Ana” (2024), Mardin Bienali
© Mardin Bienal Arşivi
• Serkan Özkaya, “Dışbükey Bir Aynada Otoportre”, 2024
Serkan Özkaya’nın işi, John Ashbery’nin, Parmigianino’nun aynı adlı tablosuna gönderme yapan “Dışbükey Bir Aynada Otoportre” şiirinden esinlenmiş. Dışbükey ayna karşısındaki duvarları, zemini ve tavanı kaplayan desenleri anlamlı bir bütün haline getirerek sanatçının otoportresine dönüştürüyor. Ancak bu otoportre aynanın karşısındaki izleyiciyle birlikte hareket ederek biçim ve boyut değiştiriyor, böylece “mekânın algılarını zorluyor”.
• Güneş Terkol, 2023
Bu yıl 60. Venedik Bienali’nin ana sergisinde yer alan Güneş Terkol, Mardin Bienali’ne 2023’te Paris’teki misafir sanatçı programı Art Explora’da ürettiği tül eserleriyle katılıyor. Terkol’un sanat pratiğinde önemli bir yer kaplayan tül, saydamlığı ve hafifliğiyle bulunduğu mekânda yerleştirildiği noktaya göre farklı etkiler yaratıyor. Terkol bienalde aynı zamanda yine bienalin sanatçılarından Güçlü Öztekin’le birlikte bir GuGuOu performansı da gerçekleştirdi.
Güneş Terkol'un Mardin Bienali'nde sergilenen eserleri
© Mardin Bienali Arşivi
• Cevdet Erek, “Derisiz Def”, 2023
Cevdet Erek, İran kökenli Sami Hosseini’yle birlikte geliştirdiği bu seride geleneksel def çalgısından deriyi çıkarıyor ve metal halkalara farklı bir biçim oluşturuyor. Erek’in bir ya da iki kişinin girebileceği genişliklerde farklı deflerle sesler üreterek yaptığı performansın kaydına ilerleyen dönemde sanatçının internet sitesinden ulaşılabilecek.
Cevdet Erek, "Derisiz Def" (2023), Mardin Bienali
Fotoğraf: The Art Newspaper Türkiye
• Yıldız Moran, “Mardin”, 1952
Yıldız Moran’ın 1950’lerin sonunda çıktığı ve Mardin’i de içeren turdan fotoğrafları ilk kez 6. Mardin Bienali’nde sergileniyor. Moran’ın Mardin fotoğraflarında en dikkat çekenlerden biri, çocukken manastır kapısında terk edildikten sonra 80 yıla yakın bir süre annesini bekleyen Ammo Bahe’nin portresi.
Yıldız Moran, “Mardin” (1952), Mardin Bienali
Fotoğraf: The Art Newspaper Türkiye
• Nil Yalter, “Mardin”, 2005
Nil Yalter’in Anne Çocuk Eğitim Vakfı (AÇEV) işbirliğiyle ürettiği “Diyarbakır”, “Mardin” ve “İstanbul” işleri, düşük gelirli ailelerin katıldığı AÇEV eğitim programlarını ele alıyor. Uluslararası Tasarım Vakfı Galerisi’nin bodrum katındaki tarihî tuğla duvarlara yansıtılan “Mardin” işinde şehir manzaraları, karatahtada yazma öğrenen bir kadının görüntüsüyle üst üste biniyor.
Nil Yalter, "Mardin" (2005), Mardin Bienali
Fotoğraf: The Art Newspaper Türkiye
• Nasan Tur, “Mardin’in Gölgeleri”, 2024
Nasan Tur, halının üzerine yanıklar açarak yarattığı bu motifleri, “İyileşmeyen, ancak yeni bir kültürel farkındalığın ifadesi olarak yara izleri,” diye nitelendiriyor.
Nasan Tur, “Mardin’in Gölgeleri”, 2024, Mardin Bienali
Fotoğraf: The Art Newspaper Türkiye
• INVITED
Bu edisyonda ikincisine yer verilen “INVITED” (Davet Edilen) bölümü, “sanat dünyasından aktörlerin veya kurumların sergi yapmaya davet edildiği, davet edilenin de başka sanatçıları davet ettiği, her anlamda misafir hukukuyla ilerleyen bir çalışma” olarak tanımlanıyor. Bu yıl Ebru Nalan Sülün’ün küratörlüğünde ve Borsanat’ın katkılarıyla gerçekleşen “INVITED”da Ahmet Rüstem Ekici-Hakan Sorar, Cansu Sönmez ve Mehmet Çimen’in işleri yer alıyor.
Cansu Sönmez "Daha Yakın", Mardin Bienali
Fotoğraf: The Art Newspaper Türkiye
BONUS:
Bienalle eşzamanlı devam eden yan sergilerden Bedenimde Bir Yer (İbrahim Ayhan), Pêşangehên Arkeoyê (Arkeo Sergileri, kolektif), Mardin Mavileri (Amar Kılıç), Üçüncü Şahıslar (Rıdvan Aşar), SOBee (kolektif) ve Motherland’e (Anayurt, Halil Altındere) göz atmayı da unutmayın.
istanbulberlin’in Ayşe Erkmen ve işlerini sadece çevrimdışı deneyimleyebildiğiniz Ahmet Öğüt’le TANT için yaptığı söyleşiye buradan ulaşabilirsiniz.
