Detroit’teki inisiyatif, dünyanın ilk queer sanat bienali olduğunu söylediği bir projeye imza atıyor. Mighty Real/Queer Detroit (MRQD) öncülüğünde bir ay sürecek (31 Mayıs-30 Haziran) bienalde Onur Ayı boyunca Motor City (Motor Şehri) olarak anılan şehirde 11 galeri ve sanat mekânında 170 yerel ve ABD merkezli sanatçının 800’den fazla işi sergilenecek. I’ll Be Your Mirror: Reflections of the Contemporary Queer (Aynan Olurum: Çağdaş Queer Yansımaları) adlı proje Detroit belediyesinin Sanat, Kültür ve Girişimcilik Dairesi desteğiyle gerçekleşiyor.
“Sanatın bireysel görünürlük kazanma ve toplumsal bağlar kurmadaki rolünü vurgulamak istiyoruz,” diyor MRQD’nin kreatif direktör ve küratörü Patrick Burton, The Art Newspaper’a. “Sanatın bir yansıtma gücü var, bu bizim toplumumuzda tasdik açısından özellikle önemli.”
Jeanette Spicer, “Two”, 2020. Detroit’teki bienalde 800’den fazla iş sergilenecek.
“TWO”: © JEANETTE SPICER, 2020
Burton, MRQD’yi 2022 yılında 17 mekâna yayılan ve Detroit’te doğan ya da yaşayan 150 sanatçının işinin yer aldığı bir sergiyle başlattı. ABD’de queer görünürlüğünü “silme” çabalarının yaygınlaşması ve LGBTQIA kişileri ve gençleri hedef alan yerel yasaların artması, inisiyatifin ikinci projesinde onu daha büyük çaplı ve geniş kapsamlı bir şeyler yapmaya itti. “Biz sanatın aktivizm olduğunu savunuyoruz,” diyor Burton, “sanatçılar her türlü saldırı karşısında ayaklanıp değişime öncü oluyorlar.”
Projenin ulusal çapta bir girişime dönüşmesi adaletsizlik karşısında verilen tepkiden doğsa da, bu büyüme aynı zamanda queer dayanışma ağlarında organik olarak yaşanan bir gelişmeyi yansıtıyor. Burton, 2022’de bienale öncü olan sergiye katılan bütün sanatçılara davetiye göndermenin yanı sıra onlardan MRQD’ye arkadaşlarını ve meslektaşlarını da önermelerini istedi.“Liste neredeyse kendiliğinden gelişti,” diyor Burton. Bir başka önemli kaynak Visual AIDS’in sanatçı listesiydi; New York’taki Visual AIDS, HIV ve AIDS’le yaşayan sanatçıların kariyerlerini uzun zamandır destekleyen ve HIV bağlantılı hastalıklardan ölenlerin işlerinin düzenlenmesine yol gösteren bir inisiyatif.
Bienal, uzun yıllara ve mekânlara yayılan, farklı türde ve materyallerde sanat işlerini bir araya getiriyor. Alvin Baltrop, Hugh Auchincloss Steers, Lyle Ashton Harris, George Platt Lynes, Harmony Hammond, Marcus Leatherdale ve Frederick Weston gibi bilinen sanatçılara, bölgeden Tylonn J. Sawyer, Billy Miller ve Le Roy Foster gibi önemli isimler eşlik ediyor. Şu anda Venedik Bienali’nin ana sergisinde yer alan Liz Collins; ayrıca Eve Fowler, Clifford Prince King, A.L. Steiner, Hilary Harkness, Anthony Peyton Young ve Clarity Haynes gibi başka önemli ABD’li sanatçılar da Elaine L. Jacob Gallery, Galerie Camille, Detroit Artists Market veAnton Art Center gibi mekânlarda temsil ediliyor.
“Bu denli geniş çaplı bir sergi açmak başka hangi şehirde mümkün olurdu bilmiyorum çünkü burada galeriler arasında bir rekabet yok,” diyor Burton. “Bu, New York’luların işlerini başka bir yerde sergilemesi için büyük bir fırsat,” diye ekliyor, “Detroit’teki sanat dünyasının da renklenmesi için önemli bir imkân.”
Le Roy Foster, “Self-Portrait”, 1945. Bienalde eski ve yeni işler bir araya geliyor.
“SELF-PORTRAIT”: © LEROY FOSTER, 1945, MIGHTY REAL/QUEER DETROIT, 2024
Burton, Detroit’in queer kültür-sanatın merkezlerinden birine dönüşeceğini umuyor ve büyüme için toplumdan yola çıkılması gerektiğine inanıyor. Esin kaynağı ise şehrin bir efsaneye dönüşen elektronik müzik festivali, Movement. “25 yıl önce yerel DJ’lerle yola çıkan etkinlik uluslararası bir festivale dönüştü, biz de sanat yoluyla bunu yapmayı hedefliyoruz,” diyor.
Bienalin gönüllü olarak çalışan küçük bir ekibi var, bu yılın idari bütçesinin yüzde 75’i de lojistiğe harcanıyor. İşleri, katılımcı mekânlar arasında dağıtmak da ayrı bir güçlüktü. Burton katılımcı sanatçıların hepsinden ikişer işin yer aldığı büyük bir tabloyu sergide yer alacak galerilere gönderip hepsinden 25 kadar isim seçmelerini istedi. Sergilenen işlerin çoğu satışta olacak.
Ay boyunca sürecek programlarda queer görünürlüğü konuşulmaya devam edilecek. Bienal 31 Mayıs’ta sahne sanatçısı Christeene’in “Therapee” performansıyla açılacak; onu, Detroit Institue of Arts’ın salonunda Adam Baran’ın küratörlüğünü yaptığı bir film seçkisinin gösterimleri izleyecek. Linda Simpson, Pamela Sneed, Cherry Wood ve Stephanie Crawford’un performansları ay boyunca sürecek. Sanatın görünürlüğü ve yoldaşlığı güçlendirmedeki rolü,queer gençlik gruplarının ziyaretleriyle vurgulanacak.
“Genç queer çocuklara yol göstermek ve bir topluluğa ait olduklarını, güçlü olduklarını hissettirmek istiyoruz,” diyor aynı zamanda lisede sanat öğretmenliği yapan Burton. “Onur Ayı’nda bir yürüyüşten çok daha fazlasını yapabiliriz,” diye ekliyor, “çünkü topluluğumuzun içindeki birçok kişi queer sanatçıların bu topluluğun dayanıklılığına nasıl katkı sağladığının hâlâ farkında değil.
• I’ll Be Your Mirror: Reflections of the Contemporary Queer, 31 Mayıs-30 Haziran tarihleri arasında Michigan, Detroit’te çeşitli mekânlarda görülebilir.
