→ UNESCO, Ukrayna’nın kültür sektörünün yeniden inşası için 9 milyar dolar gerektiğini söylüyor
UNESCO’nun yaptığı açıklamaya göre,bu rakam tarihî alanlar ve miras değeri olan binalardaki (tahmini 2,41 milyar dolar); sanat eserleri, koleksiyonlar ve müzelerdeki (161 milyon dolar) zararı; kültürel ve yaratıcı endüstrilere ayrılmış bina ve atölyelerdeki (262 milyon dolar) ve turizm tesislerindeki (650 milyon dolar) hasarı kapsıyor. Şubat 2022’deki Rusya işgalinin ardından yeniden yapılanma çabalarını finanse etmek için önümüzdeki on yıl içinde yaklaşık 9 milyar dolara ihtiyaç duyulacağı belirtiliyor.
Harkiv bölgesi açık arayla en kötü etkilenen bölge; kaydedilen hasarın neredeyse yüzde 25’i burada gerçekleşirken, onu yüzde 14,7’yle Donetsk bölgesi ve yüzde 7,6’yla Odesa bölgesi takip ediyor. En acil ihtiyaçları karşılamak için UNESCO’nun, son iki yılda üye devletlerden ve özel sektörden sağladığı kaynak 66 milyon dolardan fazla.
UNESCO’nun başlattığı bir grup temel yeniden yapılandırma girişimi Kiev, Lviv, Odesa ve Çernihiv’deki kültürel varlıkların 3D dijitalleştirilmesini; Odesa’daki Güzel Sanatlar Müzesi, Arkeoloji Müzesi ve Biliminsanları Evi ile Kiev’deki müzelerin onarım projelerini kapsıyor. Yapılan açıklamaya göre: “UNESCO [aynı zamanda] yaklaşık 100 sürgün sanatçıya barınması için finansman sağladı. Ukrayna’nın sanatsal ve kültürel topluluğunu desteklemek üzere İspanya’dan sağlanan fon sayesinde 2024’ün ortalarında Lviv’de bir UNESCO kültür merkezi açılacak.”
→ Filistin Müzesi savaşın ardından yeniden açılıyor
Birzeit’teki Filistin Müzesi İsrail-Hamas Savaşı’nı izleyen dört aylık bir aradan sonra üç yeni sergiyle yeniden açıldı. Bu Bir Sergi Değil, aralarında Ayman Essa’nın da bulunduğu 100’den fazla Gazzeli sanatçının eserlerini bir araya getiriyor. Müzenin açıklamasında, “Bu sergi ve Batı Şeria’daki evlerde bulunan sanat eserleri,Gazze’nin yenilmez ruhuna tanıklık ediyor,”deniliyor. Sergi, kâr amacı gütmeyen çağdaş sanat kuruluşu Shababek ve Gazze’deki Eltiqa Sanat Galerisi tarafından düzenleniyor.
Bir diğer sergi olan Gazze’nin Kadınları’nda ise müzenin açıklamasına göre: “İzleyiciler farklı tatreez (geleneksel nakış) biçimlerini, kandura’ların (uzun elbiseler) özenle korunmuş yapısını, Mecdel’de dokunan kumaşları ve Gazze bölgesinde bulunan takıları yakından görebilecek. Tüm bu eserler bir arada, Gazzeli kadınların Filistin mirasına ve iç içe geçmiş gelenek ve göreneklerine yaptıkları katkıların aslına sadık bir resmini ortaya koyuyor.”
Üçüncü sergiyse Filistinli sanatçı Tayseer Barakat’a adanıyor. Kurum internet sitesinde bir sivil toplum kuruluşu olduğunu belirtiyor.
→ NFT şirketi Yuga Labs ilk misafir sanatçı duyurusunu yaptı
En tanınmış NFT projelerinden biri olan Crypto Punks’ın sahibi Yuga Labs, “Punk in Residence”(Rezidansta Punk) başlıklı dijital bir misafir sanatçı programını hayata geçirdi. Açılış sanatçısıysa New York’ta yaşayan Nina Chanel Abney. Abney geçen yıl ICA Miami’de “cinsiyet, cinsellik, ırk ve yaşanmış deneyimin gerçek ve hayalî alanları”nda siyah bedenini sergilemişti.
Yuga Labs, “Punk in Residence”ın sanatçıların orijinal sanat eserleri yaratmak için yeni nesil teknolojiyi sonuna kadar kullanmalarına imkân verdiğini ve bu eserleri blok zincirine taşımak için teknik uzmanlık sağlayarak kültür ve kodun kesişimini bir adım ileriye taşıdığını söylüyor. Şirket, sanatçı Abney’e, Ethereum blok zincirinde depolanan, sahiplik kanıtıyla benzersiz bir Crypto Punk karakteri olan NFT “Punk #7”yi (resimde) hediye etmiş.
Crypto Punks, Abney’in çalışmalarını bu yılın ilerleyen aylarında düzenlenecek, yeri henüz açıklanmayan kişisel bir sergide sunmayı planlıyor. “Oradada, yaratıcı telif haklarını onurlandıran tek pazar yeri olan Magic Eden’da halka satışa sunulacak. Crypto Punks’ın adil ve ödüllendirici bir ekosistemde sanatı destekleme ve sürdürme ilkesine uygun olarak Abney ve diğer katılımcı sanatçılar, dijital eserlerinin halka satışından elde edilecek mali başarıyı Yuga Labs’la eşit olarak paylaşacaklar.
→ California’daki YZ davasında sanatçılara destek
California’da bir yargıç, yapay zekâ (YZ) görsel oluşturucu yaratıcılarının, çok sayıda sanatçı tarafından açılan davaları atlatmak için ifade özgürlüğünün korunması talebinde bulunamayacaklarına hükmetti. Sanatçılar Stability AI, Midjourney ve Deviant Art gibi YZ görsel ve video üreticisi şirketlere karşı ABD’de bir dava açmıştı.
ABD Bölge Yargıcı William Orrick, YZ sanat üreticisi şirketlerin, anayasanın birinci maddesine dayanan savunmalarını reddetti. The Hollywood Reporter’a göre: “Sanatçılar, YZ sistemlerini eğitmek için internetten indirilen milyarlarca görüntünün tazminatsız ve izinsiz kullanımına ilişkin emsal kabul edilen bu davada küçük ama anlamlı bir galibiyet elde ettiler.”
Yasal süreç geçen yıl ocak ayında sanatçıların (Sarah Andersen, Kelly McKernan ve Karla Ortiz) California’da YZ görsel üreticilerini telif hakkı ihlaliyle suçlayarak toplu dava açmasıyla başladı. Davacılar, Stability AI’ın YZ aracı Stable Diffusion’ın, yazılımını “telif hakkıyla korunan milyarlarca görselin izinsiz” kullanılmasıyla eğiterek oluşturulduğunu iddia etmiş ve tanıtım hakkı ihlali, haksız rekabet ve sözleşme ihlali gibi başka iddialarda da bulunmuşlardı.
Geçen yılın sonlarında bir federal yargıç bu davadaki iddiaların çoğunu reddetti ve dönüm noktası niteliğindeki davanın gidişatını zorlaştırdı. Bununla birlikte, aralarında Hawke Southworth, Grzegorz Rutkowski ve Gregory Manchess’in de bulunduğu daha başka sanatçılar da telif hakkı ihlali davasına katıldı. Karar henüz açıklanmadı.
→ Papa Francis’in Venedik Bienali’ni ziyaret eden ilk ruhani lider olması bekleniyor
Papa Francis’in önümüzdeki ay 60. Venedik Bienali’ndeki Vatikan pavyonunu ziyaret etmesi bekleniyor. Papa 20 Nisan-24 Kasım tarihleri arasında düzenlenecek prestijli sergiye ilk kez katılacak. Kültür ve Eğitim İdaresi ile Venedik Patrikhanesi tarafından yapılan basın açıklamasına göre papa, 28 Nisan’da bir günlük bir ziyaret gerçekleştirecek.
Giudecca Adası’ndaki bir kadın hapishanesinde açılacak With My Eyes (Benim Gözlerimle) adlı pavyonda Maurizio Cattelan, BintouDembélé, Simone Fattal, Claire Fontaine (kolektif), Sonia Gomes ve Corita Kent gibi sanatçıların eserleri yer alacak. Serginin eş küratörleri Centre Pompidou-Metz’in direktörü Chiara Parisi ve Venedik’teki Palazzo Grassi ve Puntadella Dogana’nın (Pinault Koleksiyonu) direktörü Bruno Racine.
Vatikan’dan yapılan açıklamada, “Pavyon, insan hakları temasına ve gözlerimizin nadiren gördüğü marjinal dünyaların kiracıları olan,pek önem verilmeyen figürlere adandı. Papa Francis’in Magisterium’unda ana eksenlerden biri olan bir karşılaşma kültürünün inşasını teşvik etmeyi amaçlıyor,” denildi. “Sanatın içeriği, papanın bizi dışarı çıkıp insanların gözlerinin içine bakmaya teşvik ettiği sözlerini harfi harfine uygulayarak, ziyaretçileri sıklıkla çeperde görülen ve genellikle kültürel tartışmalardan dışlanan gerçeklere dikkat etmeye davet ediyor.”
Vatikan, Venedik Bienali’ne ilk kez 2013’te “Yaratılış Kitabı”ndaki İncil anlatılarından esinlenen bir pavyonla katılmıştı.
→ Birleşik Krallık ulusal müzeleri iade yasasının dışında bırakıldı
Birleşik Krallık hükümeti, ulusal müzelerin ahlaki gerekçelerle iadeye olanak tanıyan yasanın dışında tutulduğunu açıkladı. Birleşik Krallık Müzeler Birliği’ne göre, 2022 tarihli Hayır Kurumları Yasası’nın 15. ve 16. bölümlerinde yer alan hükümler uyarınca, ulusal müze ve galerilerin mütevellileri, hayır kurumuna ait bir mülkün (ex gratia ödemesi olarak bilinen gönüllü bir iyi niyet jesti) devrini yapmak için ahlaki bir zorunluluk hissetmeleri halinde Hayır Kurumları Komisyonu’ndan izin alabiliyor.
Ancak 31 Ocak tarihinde Hayır Kurumları Komisyonu Başkanı Orlando Fraser’a gönderilen bir mektupta hükümet, ulusal müze ve galerilerin, yasanın bazı bölümlerinden hariç tutulacağını doğruladı. Sanat ve Miras Bakanı Lord Parkinson mektupta, “Hükümetin politikası, ulusal müze ve galerilerin kendi mevzuatlarına bağlı kalmaya devam etmeleri yönündedir, mevzuatta yer alan sınırlı ve özel durumlar dışında koleksiyonlarındaki nesneleri iade etme kararı almalarının önüne geçmektedir,” ifadesini kullanıyor.
Exgratia ilkesi Horniman Museum, Cambridge Londra ve Jesus College, Benin bronz eserlerini Nijerya makamlarına devretme onayı için başarılı bir şekilde kullanıldı. 2022 yılında Birleşik Krallık Kültür Medya ve Spor Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada Horniman Museumand Gardens’ın eserleri elinden çıkarmasının kanunen engellenmediği, koleksiyon hakkındaki kararı müzenin mütevelli heyetinin vereceği belirtiliyordu.
→ Güney Amerika’nın en eski kaya sanatı Patagonya mağara resimleri
Geçen ay yayımlanan araştırmaya göre, Arjantin’in Patagonya bölgesindeki ücra bir mağaranın duvarındaki resimlerin bilimsel analizi, Güney Amerika’nın bilinen en eski kaya sanatı örneği olduklarını ortaya çıkardı.
Bulguları Science Advances dergisinde yayımlanan projenin arkasındaki araştırmacılar, yaklaşık 900 insan, hayvan figürü ve soyut desen içeren Cueva Huenul 1’in duvarlarını süsleyen tarağa benzeyen gizemli desenin ilk olarak 8.200 yıl önce ortaya çıktığını söylüyor. Bu işaretlerin sadece birkaç bin yıllık olduğu varsayılıyordu.
Çalışmanın yazarlarından arkeolog RamiroBarberena, The New York Times’a verdiği demeçte, yaşların ilginçliği bir yana, aşağı yukarı 3.000 yıl boyunca temelde aynı motifin resmedilmesinin önemini vurguluyor. Barberena, bulguların bu çok küçük ve çok hareketli toplumlarda bilgi aktarımının sürekliliğine dair kanıtlar sunduğunu da sözlerine ekliyor.
12 bin yıl öncesine kadar Patagonya’da insan yaşamıyordu; olumsuz iklim değişiklikleri bu küçük toplulukları, gelişlerinden birkaç bin yıl sonra sığındıkları mağaraları terk etmeye teşvik etti. Zorluklarla geçen bu göç dönemi, resimlerin radyokarbon tarihleme sonuçlarıyla örtüşüyor; bu da bu desenlerin anıların ve sözlü geleneklerin korunmasına yardımcı olduğunu ima ediyor.
→ CIF 60. Venedik Bienali’yle eşzamanlı olarak Tomokazu Matsuyama’nın kişisel sergisini açıyor
Contemporary Istanbul Vakfı (CIF), Türkiye ile Japonya arasındaki diplomatik ilişkilerin 100. yılında Venedik’te Tomokazu Matsuyama’nın Mythologiques adlı kişisel sergisini açmaya hazırlanıyor. Türk Hava Yolları havayolu partnerliğinde 60. Venedik Bienali’yle eşzamanlı açılacak sergi, 20 Nisan’dan 24 Kasım’a kadar ziyaret edilebilecek.
New York’ta yaşayan ve çalışan Japon sanatçı Tomokazu Matsuyama, geleneksel ve çağdaş imgeleri bir araya getirerek Doğu ile Batı, yüksek tarihi ile tüketim kültürü gibi toplumsal olguları irdeliyor. Sanatçı, moda dergisinde sandalyede oturan bir manken ile müzelerde bulunan tipik Buda heykeli görselini kat kat renkler, desenler ve başka imgelerle birlikte işleyerek ahenkli bir şekilde buluşturmayı başarıyor. Böylece sanat tarihinin en bilinen işlerinden logolara, çok farklı sembolleri harmanlayarak kültürlerarası bir diyalog kuruyor.
Matsuyama, küratörlüğünü Christoph Doswald’ın üstlendiği Mythologiques’deki işlerinde de küresel sosyokültürel dokuyu ele almayı sürdürüyor. Boş bir bira şişesi, Edo dönemi kimonolarında rastlanan çiçek desenleri, şekerleme ambalajları gibi ikonlar aracılığıyla yerel ile evrensel arasındaki yakınlığı ve gerilimi çalışıyor. Adriano Pedrosa küratörlüğündeki bienalin bu yılki Foreigners Everywhere (Yabancılar Her Yerde) teması doğrultusunda özellikle dikkat çeken Mythologiques, aynı anda her yerde yabancı ve her yerde evinde olma ikiliğini irdeleyen işlerle Venedik, Magazzino No. 41’de izleyicilerle buluşuyor.
→ Al-Ula’da tasarım müzesi, Suudi Arabistan’da “müzeler merkezi”
Suudi Arabistan’ın bir kültür merkezi olarak yeniden markalaştırılma süreci, geniş kuzeybatı bölgesinde tasarım çalışmaları ve projeleri için açılan ilk kalıcı galeri Design Space Al-Ula’nın faaliyete geçmesiyle devam ediyor.
Açılış sergisi Mawrid: Celebrating Inspired Design’nın (Mawrid: İlham Veren Tasarımı Kutlamak, 1 Haziran’a kadar) küratörlüğünü üstlenen Sara Ghani, projenin, “antik miras alanından ve buranın olağanüstü manzarasından ilham alan” tasarımcı ve mimarları bir araya getirdiğini belirtiyor. Sergide, Londra’dan Hopkins Architects ve Alliesand Morrison’ın eserlerinin yanı sıra Al-Ula Tasarım Ödülü’nün 2.Edisyonu’nun finalistleri yer alıyor.
Bu arada Birleşik Krallık Bilim Müzesi grubu Suudi Arabistan’da bir “müzeler merkezi” oluşturacak. Bilim Müzesi grubunun direktörü Ian Blatchford, bu anlaşma sayesinde Suudi Arabistan’da olumlu değişimi destekleyebileceklerine, bilime bağlılığın artmasına ve güçlü, sürdürülebilir bir müzecilik sektörünün gelişmesine yardımcı olabileceklerine inanıyor. Öte yandan Bilim Müzesi ortaklık anlaşması, Suudi Arabistan’ın insan hakları sicilinden endişe duyan,Britanyalı bazı kültür profesyonellerini kaygılandırıyor.
2022’de Birleşik Krallık hükümeti ile Suudi Arabistan devleti, iki ülke arasındaki kültürel bağları güçlendirmeyi amaçlayan bir iyi niyet sözleşmesi imzalamıştı.
