Hayat, verdiğimiz ve vermediğimiz kararlardan oluşuyor. Olasılıkların binlerce olduğu bir dünyada, verdiğimiz kararların sonuçlarını yaşıyoruz. Peki diğer ihtimallerin sonucunu hiç düşünüyor muyuz? Nick Payne’in kaleme aldığı Constellations, Türkçe adıyla Takımyıldızları oyunu, görmediğimiz her şeyi hayal etmeye, ihtimalleri düşünmeye davet ediyor bizi. Bir kadın ve erkeğin sıradan bir tanışmayla başlayan hikayesi, ilişkilerinin sonsuz olasılıklarını bize gösterirken aslında seçim ve kader arasındaki farkı da sorgulamamızı sağlıyor.
Bu etkileyici oyunu sahneye koymak üzere kurulan yeni bir ekip KAOS, üyeleri ise Özge Erdem ve Kemal Kayaoğlu. Yaklaşık 20 yıldır tiyatro yapan Özge Erdem, 2010’da başladığı profesyonel film ve dizi projelerinin ardından 2014 yılından itibaren yönetmen ve oyuncu olarak seyircinin tanıdığı bir isim. Kemal Kayaoğlu ise Berklee’de performans ve drama bölümündeki konservatuvar eğitimini tamamladıktan sonra 2015’te “Yoldan Çıkan Oyun” ve “Damdaki Kemancı” müzikalinde rol aldı. KAOS’u ise Takımyıldızları'nı sahnelemek üzere Erdem ile birlikte kuran Kayaoğlu, oyunu okur okumaz çevirmek istemiş. Oyunun sahneleme haklarını aldıktan sonra bir araya gelen ikili sahnedeki performanslarıyla göz dolduruyor. Bazı sahnelerin defalarca tekrarlanması, ihtimallerin ve beraberinde duyguların da değişmesiyle oyuncu açısından olduğu kadar izleyicisi açısından da zor bir oyun Takımyıldızları. Üstelik oyunun içinde sıkça gezinen; çoklu evren teorisi, kuantum fiziği gibi bilimsel ve zorlayıcı konuların da oyunla dengeli bir şekilde uyumlandığını da görüyoruz. Erdem ve Kayaoğlu ile hem KAOS hem ilk oyunları vesilesiyle bir araya geldik.
NİHAN BORA: Sahne sanatları, Türkiye’de hiç tükenmek bilmeyen zor zamanlardan geçti, geçiyor. Sizin bir topluluk kurarkenki motivasyonunuz neydi?
ÖZGE ERDEM: Her dönemin mutlaka kendine ait zor zamanları oluyor. Başta ekonomik sebepler ve yaratıcı alanının darlığı sanatçıları kendi çözümlerini üretmeye teşvik ediyor. Üretenlerin ve seyircilerin birbirini geliştirmesi, dönüştürmesi gerektiğine inanıyorum. Genişleyen, özgür bir yaratıcı alan için daha çok ve etkili çalışarak beraber hareket etmeye ihtiyaç var. Biz KAOS olarak, yeni ve özgün metinlere odaklanan çağdaş bir anlayışa sahibiz. Önümüzdeki yıllarda farklı sanat disiplinleriyle de iş birliği içinde üretimlerde bulunmak istiyoruz.
“Takımyıldızları” KAOS olarak ilk oyunuz. 2012 yılında ilk kez Royal Court’ta sahnelenen bu oyunu oynamaya nasıl karar verdiniz?
KEMAL KAYAOĞLU: İlk okuma provasında Özge’yle kimyamızın tuttuğunu anladım. Kendisinin çok iyi bir oyuncu olmasının yanı sıra, birçok oyun yönetmiş tecrübeli bir yönetmen olması, doğru ve emin adımlar atarak, oyunun tasarım ve sahne arkası ekibini en iyi şekilde kurmamızı sağladı.
Benzer sahnelerin farklı duygu geçişlerine ev sahipliği yapan, bir çiftin tercihlerini anlatan bir metin. Bu oyuna hazırlanması da zor olsa gerek. Nasıl hazırlandınız?
ÖZGE ERDEM: Oldukça yoğun ve verimli bir prova takvimi çıkardık. Kemal yaptığı çeviriyle oyun metnini son derece doğal bir şekilde Türkçe’mize kazandırmıştı. Prova sürecinde tüm tasarımcılarımızla devamlı olarak etkili bir iletişim halindeydik. Metin çok kuvvetli ve sanatsal tercihleriniz net olunca hızlı da yol alıyorsunuz. Teknik tüm meseleleri ve ezber aşamasını çok önce bitirip tamamen oyunun yaratıcı motivasyonuna odaklandık.
Metin bilim ve aşkı birleştiren farklı bir konuya sahip. Günümüzde aşk, çok yüzeysel yaşanıyor ve çiftler birbirini tanımak için bile yeterince çaba göstermiyor. Bu bağlamda bakınca sizin oyununuzdaki çiftin bağını nasıl yorumlarsınız?
ÖZGE ERDEM: Metnin en keyifli ve kışkırtıcı taraflarından biri de bu. Birbirinden farklı olasılıkların yazılan halini ve alt metinlerini doldurmaya çalıştıkça sonsuz ihtimaller evreninde buluyorsunuz kendinizi. Tam da bu noktada sadeleştirerek belli motivasyon tercihlerine odaklandık. Bu da tutunduğunuz noktayı ve çiftin bağını daha da kuvvetlendiriyor.
KEMAL KAYAOĞLU: Her evrende farklı yorumlardım.
Oyun, “Ya böyle deseydim / yapsaydım” olasılıkları arasında geziniyor. Sizce hayatta genel olarak karar verirken en çok neyin etkisinde kalıyoruz?
ÖZGE ERDEM: Duygularımız ve aşmaya çalıştığımız onaylanma ihtiyacının.
KEMAL KAYAOĞLU: Bilinçaltımızın.
Çoklu evren kuramı, sicim teorisi gibi son derece spesifik bilim konularına ilginiz var mıydı? Bu alanlara hazırlanırken ekstra çalışmalarınız oldu mu?
ÖZGE ERDEM: Zaman kavramına odaklanan çok beğendim, özellikle arayıp bulduğum filmler var. Tiyatro sahnesinde ise hiç denk gelmemiştim. Bu sebeple teatral anlamda neler yapılabileceği oldukça heyecan vericiydi. Kuantum fiziği hakkında çok fazla kaynak var. Hikayenin duygusundan kopmadan bu referansları etkili şekilde kullanmaya çalıştık.
KEMAL KAYAOĞLU: Küçüklüğümden beri bilim-kurgu filmleri ilgimi çekmiştir. Ayrıca bilime duyduğum özel ilgi sebebiyle, oyunu çevirme aşamasında izafiyet, kuantum, sicim ve çoklu evren teorileri hakkında daha fazla okumalar yaptım.
Böyle zorlu bir oyunda hem oyunculuk hem yönetmenlik yapmanın olumlu ve olumsuz yanları nelerdi?
ÖZGE ERDEM: Böyle bir tecrübem ilk defa Takımyıldızları'na özel oldu. Tiyatroda hem yönetip hem oynamanın özellikle fiziksel zorluğu olduğunu düşünüyorum. Kendinizi dışarıdan görmeniz oldukça önemli. Başka bir oyunda bu fikre çok açık değilim henüz. Fakat Takımyıldızları'nı okuduğumda kurmak istediğim dünyanın ve reji tercihlerinin en çok oyuncuya, ritme ve zamanlamaya odaklanmasını istedim. En heyecanlı kısmı da bu oldu aslında. Metnin size sunduğu yaratıcı alanı değerlendirme ve keşif süreci güçlü bir deneyimdi. Yardımcı yönetmenimiz ve dramaturgumuz Aslı Ceren Bozatlı her provada bizimleydi. Güvendiğiniz bir dış göz ve ekip olunca sağlıklı ilerliyorsunuz. Bana da oyuncu olarak geniş bir alan kalmış oldu. Tasarımcılarımızla aynı dili konuşmak, kurmak istediğimiz evrene büyük katkı sağladı. Sahne ve kostüm tasarımında Sıla Karakaya, ses tasarımında Utkan Akçay ve ışık tasarımında Kemal Yiğitcan ile çalıştık.
KAOS olarak bundan sonraki projelerinizden bahseder misiniz?
KEMAL KAYAOĞLU: Bu sezon her hafta Minoa Pera’da ve her ay DasDas’ta oynuyoruz. Bunlara ek olarak, yurt dışı turnemiz için yakında çalışmalara başlayacağız.