İspanyolca’da Bienal Fronteriza olarak adlandırılan bienal, Teksas'ın El Paso kentindeki El Paso Museum of Art (EPMA) ile Meksika'nın Juárez kentindeki Museo de Arte de Ciudad Juárez (MACJ) arasındaki bir iş birliği. ABD-Meksika sınırında komşu şehirlerde yer alan bu iki müze, sınır kontrol trafiği hesaba katılmazsa, arabayla 20 dakikadan daha kısa bir mesafede bulunuyor. Bienal, ilk olarak 2008, son olaraksa 2018 yılında gerçekleştirilmişti.
EPMA'da bu yılki bienal için eser seçimine yardımcı olan küratör yardımcısı Claudia Preza, "Başlangıcından bu yana Sınır Bienali, iki şehri ayıran uçurumu ya da gerçek köprüyü kapatmanın bir yolu oldu," diyor. Bienalin küratörlüğünü Preza'nın yanı sıra Juárez'deki Azul Arena Galerisi'nin kurucu direktörü Edgar Picazo Merino ve sınır boyunca çalışan ve yaşayan sanatçı, yönetmen ve görüntü yönetmeni Jazmin Ontiveros Harvey üstlendi.
EPMA direktörü Edward Hayes'e göre, El Paso ve çevresi göç dalgaları sırasında sık sık ulusal gündemin odağına otursa da, sınırın kendine özgü, çeşitlilik içeren bir kültürü ve gelişen bir sanat ortamı var.
"Bu sergi sınırı herhangi bir şekilde tanımlamaya çalışmıyor. Bu sergi, sınır topluluklarına, sanatçıların merceğinden mümkün olduğunca otantik bir şekilde gösterilme fırsatı vermekle ilgili" diyor Hayes.
Nereida Dusten, Limite de una existencia I (2023)
Sanatçının izniyle
Bienal için 270 başvuru arasından 50 sanatçının 100'den fazla eseri seçildi. Seçilen sanatçılar Meksika'nın üç eyaletini -Baja California, Chihuahua ve Tamaulipas- ve ABD'nin yedi eyaletini -Arizona, California, Florida, Louisiana, New Mexico, New York ve Texas- temsil ediyor. ABD-Meksika sınırının 200 mil kuzeyinde ve güneyinde çalışan sanatçılar başvurmaya davet edildi, ancak Preza, bölgeden gelen ve şu anda başka şehirlerde çalışan sanatçılar için bazı istisnalar yapıldığını söylüyor.
El Paso müzesindeki sergi 15 Aralık Cuma günü başladı, 19 Ocak'ta ise Juárez müzesinde bağlantılı bir sergi daha açılacak. Preza, sergideki ortak temalar arasında aile ilişkileri, kimlik, toplumsal cinsiyet, çevresel adalet, fiziksel ve metafiziksel sınırlar, çöl manzarası ve insanlarla hayvanların göç bağlantılarının yer aldığını söylüyor.
"Sınır, haberlerde gördüğünüzden çok daha fazlası. Bu sadece göçle ilgili değil" diyor Preza. "Burada, El Paso'da ve bienalde görebileceğimiz çok zengin bir kültür, aile ile çok güçlü bağlar ve insan deneyimi var. Her yerde ortak deneyimler var ama herkesin anlatacak kendi hikayesi var."
Hayes bu yılın başlarında EPMA direktörü olarak göreve başladığında, El Paso ve Juárez'in birbirine ne kadar bağlı olduğunu fark ettiğini, ABD ile Meksika arasındaki 1,954 millik sınır boyunca uzanan diğer bölgelerin bu kadar iç içe geçmediğini söylüyor.
Elizabeth Pineda, Reverencia: Arizona Migrant Death Mapping Archive of the Pima County Office of the Medical Examiner and Humane Borders (2023)
"ABD'li bir sanatçı olarak başvuran ve bir sınır topluluğunda yaşayan, çalışan sanatçılarımız var, bazıları her gün Meksika'ya gidip geliyor. Bu inanılmaz bir şey" diyor Hayes. "Sınır Bienali'nin El Paso'da bu kadar özel olmasının nedeni de bu, çünkü her gün sürekli olarak uluslararası alışverişin yaşandığı akışkan bir sınır topluluğuyuz."
Ancak Hayes, ABD tarafında çalışan sanatçıların Meksika'daki meslektaşlarına kıyasla finansman, teşhir ve fırsatlara daha fazla erişebildiklerine dikkat çekiyor. Hayes, sanatçıların "sınırları bulanıklaştırmalarına" ve coğrafyaya meydan okuyarak sanatlarını yeni izleyicilere tanıtmalarına yardımcı olan bir platform olarak Instagram'ı gösteriyor.
Bu yılki Border Biennial, EPMA'nın El Paso ve Juárez'deki sınır topluluklarını yıl boyunca sanat yoluyla tanıtma girişimi olan Frontera Forward adlı yeni programının bir parçası. Program kapsamında yerel sanatçılar Marianna Olague ve Leo Villareal, kamuya açık iki sanat eseri yaratmak üzere görevlendirildi. Olague, EPMA'nın lobisine El Paso'daki bir mahalle manzarasını resmeden bir duvar resmi yaparken, Villareal tarafından tasarlanan 120 metrelik asma LED dizisi de müzenin güney girişine yerleştirilecek.
Hayes, minimalist öncü Donald Judd'un Chinati Vakfı'nı kurduğu Batı Teksas karakolu Marfa'ya en yakın havaalanlarından biri olan El Paso'yu sanat dünyasının en özel koleksiyoncuları, küratörleri ve gazetecilerinin ziyaret ettiğine dikkat çekiyor. Daha fazla insanın El Paso ve çevresindeki sınır bölgesinin sanat ve kültür sahnesine hak ettiği yakın ilgiyi göstermesini umuyor.
Hayes, "İnsanların uğrayıp bölgenin inanılmaz büyüklükteki sanat topluluğunu deneyimleyebilecekleri bir yer olmak istiyoruz" diyor.
* Border Biennial, 15 Aralık 2023-14 Nisan 2024 tarihleri arasında Museo de Arte de Ciudad Juárez ve The El Paso Museum of Art'ta görülebilir.
