Hava değişimlerini çağrıştıran bir müzik performansı, Instagram algoritmasından ilham alan bir koreografi ve Federico García Lorca ile Marguerite Duras'ın edebi eserlerinden esinlenen performanslar, 2023 Performa Bienali için gerçekleştirilen işler arasında yer alıyor.
Geçmişte olduğu gibi bu yılın teması da tarihten yola çıkıyor. Performa'nın önceki edisyonlarıİtalyan Fütürizmi, Sürrealizm, Rönesans ve Bauhaus gibi akımlara odaklanmıştı. Performa bu kez, kurucusu RoseLee Goldberg için özel bir dönem olan 1960'lar ve 1970'lerdeki kavramsal sanatın mirasını inceliyor. “Kavramsal sanat, açıklanması en zor alanlardan biri” diyor ve ekliyor: “ama yine de hepimiz için büyük önem taşıyor. Bir bakıma kavramsal sanatın "büyük patlaması" dediğim bu dönem, sanatı anlama, sanat yapma, sanatıöğretme ve sanatı açığa çıkarma biçimimizle ilgili her şeyi gerçekten değiştirdi.»
Bu tarihsel referansın, "hassas ve kavramsal bir şekilde" çalışan sanatçılar arasında giderek daha fazla fark edilen bir trendle yankılandığını ekliyor. Çevre olsun, siyaset olsun, ırk olsun, cinsiyet olsun, her şey çok ihtiyatlı bir şekilde ifade ediliyor. Pek çok eser inceliklidir ve sessiz bir güce sahiptir.”
Örneğin Fransız sanatçı Julien Creuzet, Instagram'da gördüğü ve Afrikalı orijinal kullanıcılar tarafından paylaşılan jestlere dayanarak yerinden edilmeyi ve diasporayı araştıran şiirsel bir koreografiyle Léman Balo Salonu’nda sahne alıyor. Abrons Sanat Merkezi'nde Kanadalı Marcel Dzama, Federico García Lorca'nın sürrealist şiiri Viaje a la luna'yı canlı müzik ve fantastik kostümlerle hayata geçiriyor.
Marcel Dzama, Death Disco Dance, 2011.
Marcel Dzama. Courtesy ve David Zwirner'in izniyle.
Hareket ve izlerin yanı sıra yokluk ve mevcudiyetin insanlar üzerindeki etkisini inceleyen geniş enstalasyonları ve heykelleriyle tanınan Amerikalı Nikita Gale de dahil olmak üzere pek çok sanatçı ilk eserlerini sanatçılarla canlı bir şekilde sunuyor. Nikita Gale, ilk kez canlı bir orkestranın koordineli notaları aracılığıyla iklim değişikliğini ve insanın zamanla ilişkisini ele alan bir performans sergiliyor.
"Diğer Mevsimler" adını taşıyan bu eser, Harlem merkezli Unsung Collective topluluğunun Vivaldi'nin Dört Mevsimi'ni Gale'in yeniden yorumuyla sahne aldığı bir çalışmayı içeriyor ve Gale'in hava durumuyla ilgili çeşitli yıllara yayılan araştırmalarının sonucu. Sanatçı, "Hava koşullarını nasıl yönetmeye çalıştığımızı düşünüyordum" diye açıklıyor. “İşte o zaman mevsimle, yalnızca hava olaylarını kapsamaya veya anlamaya çalışmak için değil, aynı zamanda farklı dikkat biçimlerini çerçevelemek için kullanılan bir yapı olarak ilgilenmeye başladım; bu, televizyon dizileri, yayın programları veya oyunlar gibi medyayı organize etmenin bir yoluydu.”
Gale'in partisyonunda, Vivaldi'nin yeniden düzenlenmiş kompozisyonu akustik ve elektronik seslerin anlarını değiştiriyor. Çevrenin, "neredeyse zamanda yolculuk yapıyormuş gibi hissettiğiniz anlar" yaratarak psikolojik bir yük oluşturmasını umuyor. ‘Diğer Mevsimler’"iklim değişikliğiyle ilgili bir çalışmadan çok çevresel değişikliklerin sadece fiziksel bedenlerimiz üzerinde değil aynı zamanda nelere dikkat ettiğimizi, bu dikkatin değişerek nasıl ve nereye yöneldiğinin bir yansıması.”
Nikita Gale, PRIVATE DANCER, 2021.
Görsel, California African American Museum'daki enstalasyondan.
Haegue Yang'ın Guggenheim Müzesi Peter B. Lewis Oditoryumu'ndaki daha sessiz denilebilecek projesi, Marguerite Duras'ın “Ölüm Hastalığı” adlı eserinin tek bir sanatçı tarafından okumasına odaklanıyor ve sanatçının 1982 tarihli esrarengiz romanı üzerinde uzun süredir devam eden çalışmasına dahil. Daha önceleri Hong Kong'da tarihi bir kanton opera salonunda ve Meksika'daki bir yeraltı mağarasında sahne alan çalışma, Haegue Yang'ın farklı oyuncularla iş birliği yapmasıyla her performansta gelişiyor. Performa için oyuncu Noma Dumezweni, Marguerite Duras'ın metnini okuyor ve görüntüler dairesel odanın tavanına yansıtılıyor. Bu form, sanatçının belirttiği gibi, “pek çok heykelin dönme hareketini çağrıştırıyor. Yer değişikliğini tetiklemiyor, yalnızca yoğunluğunu gösteriyor”. "Ve bu parça da tam olarak öyle" diyor. “Ancak tiyatroda 80 dakika geçirdikten sonra bulunduğumuz yere geri gönderileceğimizi anlıyoruz. Bu aslında eğitici bir gösteri değil, hatta eğlence bile değil. Hikayedeki karakterin diğer kahramana önerdiği gibi, birlikte iki gece geçirmek, birlikte vakit geçirmekle ilgilidir.”
Performa, sipariş edilen altı büyük işe ek olarak, on yıldır süren, uluslararası odaklı“Duvarsız Pavilion” (Pavillion Without Walls) programını bu yıl Finli sanatçılara odaklanarak sunuyor. Hayatta kalma konulu yemek pişirme dersinden Gregg Bordowitz ve Pamela Sneed'in sağlık aktivizmi hakkındaki trajikomediye kadar diğer etkinlikler bienalin Tribeca'daki Performa Hub alanında gerçekleşiyor. Bu konum geçici ama RoseLee Goldberg bunu Performa için insanların ortak çalışabilecekleri, bienal arşivlerini inceleyebilecekleri veya çevreden insanların bir performansı tartışmak için bir araya gelebilecekleri olası kalıcı bir alanın habercisi olarak hayal ediyor.
RoseLee Goldberg, "Çoğu zaman bir eserle temasa geçmek için yeterince zaman harcamıyoruz" diyerek üzüldüğünü belirtiyor. Performans, bir araya gelip sanatçılara ve onların fikirlerine yakınlaşabildiğimiz yerdir. Bu çok derin bir bağlılıktır: Bir sanatçının eserinin önünde bir saat geçirebilir ve dışarıçıkıp onun hakkında bir tartışmaya girebilirsiniz.”
Performa Bienali 2023, 1-19 Kasım, New York, Amerika Birleşik Devletleri.
