ABD’li sanatçılar, Donald Trump’ın ticaret politikalarının küresel malzeme piyasasını sarsmasıyla bir kez daha makroekonomik gelişmelerin stüdyolarına yansımasına tanıklık ediyor. Trump, 1 Şubat’ta Çin’den yapılan ithalata önce %10, ardından %20’ye çıkarılan bir gümrük vergisi getirileceğini, Meksika ve Kanada’dan yapılan ithalata ise %25 vergi uygulanacağını duyurdu. Ancak bu tarifelerin 4 Mart Salı günü yürürlüğe girmesinden önce bile, ithal hammaddelere ve denizaşırı üreticilere bağımlı olan ABD’li sanatçılar, şimdiden olumsuz etkilenmeye başladı.
Arizona’da yaşayan sanatçı Jennifer Ling Datchuk, 2024 yılında Çin’in batısındaki ünlü porselen merkezi Jingdezhen’e gittiğinde, alçı kalıplar yapmayı ve seramik malzemeler temin etmeyi planlıyordu. Aradığı seramikler, çöpten topladığı büyük kırık parçalar olduğu için neredeyse hiçbir maliyeti yoktu ve alçı kalıplar da oldukça ucuzdu. “Alçı neredeyse bedavaydı,” diyor Datchuk. Ancak ABD gümrük yetkilileri, tarifeler nedeniyle eşyalara bir değer biçmesi gerektiğini söylemiş. “Bana sürekli bir ticaret savaşı içinde olduğumuzu hatırlatıyorlardı,” diye ekliyor. “Aslında değersiz olan şeyler için fazladan %7 vergi ödemek zorunda kaldım. Kırık malzemelerden oluşan kasaları eve göndermek için toplam 2.500 dolar harcadım.”
Ocak ayında Datchuk, yaklaşan bir sergi için Shenzhen'deki bir fabrikadan saç siparişi verdi. Ancak, ABD Posta Servisi Çin’den gelen gönderileri kabul etmeyi durdurunca sevkiyat geçici olarak askıya alındı. “Her gün yeni bir engelle karşılaşıyoruz gibi hissediyorum,” diyor. 2022’de Çin’den ithal edilen akrilik, sentetik saç ve fırın malzemelerinin azalması ya da fiyatlarının yükselmesi üzerine, pratiğini farklı malzemelere uyarlamak zorunda kalmıştı. “Artık hangi yöne dönebileceğimi bile bilmiyorum,” diye ekliyor.
12 Mart’ta ABD’ye ithal edilen çelik ve alüminyuma uygulanan %25’lik küresel gümrük vergisi yürürlüğe girecek. ABD, alüminyum ihtiyacının %70’ini ithal ediyor ve bu ithalatın %60’ı Kanada’dan gümrüksüz olarak sağlanıyor. Ülkede çok az sayıda alüminyum izabe tesisi bulunduğundan, yerli üreticileri uluslararası rekabetten korumaya yönelik bu önlemlerin fiyatlar üzerinde kayda değer bir etkisi olması beklenmiyor. Daha önceki tarifeler de ABD’de, son yüzyılın en düşük seviyesine gerileyen alüminyum üretimini artırmada pek etkili olmamıştı.
Colorado Springs'te yaşayan sanatçı Pard Morrison, "Malzeme maliyetlerindeki %25’lik artış oyunun kurallarını değiştirdi," diyor. Metal sütunları saran renkli alüminyum heykeller üreten Morrison, malzeme seçiminde paslanmazlığı ve dış mekânda dayanıklılığı göz önünde bulunduruyor. 2022’de alüminyum fiyatlarının üç katına çıktığını ve bir daha gerilemediğini fark eden sanatçı, bu ay yürürlüğe girecek yeni gümrük vergileri öncesinde nakliye maliyetlerindeki değişimleri de şimdiden gözlemlemiş. Ancak bugünkü fiyatları sabitlemek adına malzeme stoklamaktan kaçınmış. “Bu bir kumar,” diyor. “Eğer düzenli bir koleksiyoncu kitlem yoksa, ham alüminyumla dolu bir stüdyoya sahip olmanın bana hiçbir faydası yok.”
Belirsizlik güvensizliği besliyor
Hem kamusal sanat projeleri hem de özel koleksiyon siparişleri üzerinde çalışan sanatçılar, Trump’ın yeniden seçilmesiyle birlikte bekleyip görme stratejisi izlemek zorunda kaldı. Boulder, Colorado'da yaşayan heykeltıraş Roger Reutimann, gümrük vergisi tehditlerinin en büyük etkisinin koleksiyoncular arasında yarattığı güvensizlik olduğunu söylüyor. "İnsanların harcamalarını durdurduğunu gözlemliyorum," diyor. Çoğunlukla çelikten büyük ölçekli heykeller üreten Reutimann, sanat eserlerinin satış fiyatının en az üçte birinin üretim ve malzeme maliyetlerine gittiğini belirtiyor.
ABD’de Çin mal ve hizmetlerine olan talep, düşük maliyetleri nedeniyle artmaya devam ediyor. Pek çok sanatçı, özellikle cilalanmış çeliğin aynalı bir etki yarattığı paslanmaz çelik dökümler için Çin’deki üreticilerle çalışıyor. Reutimann, “Bu tür bir işçilik 200 ila 300 saat sürüyor ve bu da maliyetleri ciddi şekilde yükseltiyor,” diyor. “Eğer bunu yerel olarak yaptırsaydım, bana 30 000 dolara mal olurdu. Ama Çin’de ürettirirsem yalnızca 5000 dolara mâl oluyor.”
Birkaç yıl önce Çin’de bir projeyi denetlerken çelik işçilerinin çalışma koşullarını gördüğünde dehşete kapılan Reutimann, Çin’e bağımlılığını nasıl azaltabileceğini düşünmeye başladığını söylüyor. Artan ticaret savaşı nedeniyle artık çeliğe alternatif olarak ABD’de üretilen reçineyle test dökümleri yapıyor. “Süreç büyük ölçüde deneme yanılmaya—çoğunlukla da hatalara—dayanıyor,” diyor. “Ama geleneksel metal dökümüne çağdaş bir alternatif sunuyor.”
Piyasaları takip etmek
Bazı sanatçılar yeni malzemeler deneyerek projelerini yeniden şekillendirirken, bazıları da sözleşme koşullarını güçlendirmeye ve piyasa dalgalanmalarını yakından izlemeye odaklanıyor. Colorado’da yaşayan heykeltıraş Stephen Shachtman, ABD’nin en büyük çelik üreticisi Nucor’un stoklarındaki değişimleri dikkatle takip ettiğini ve siparişlerini buna göre zamanladığını söylüyor. “Tarifelerin açıklandığı gün, yani 10 Şubat’ta büyük bir malzeme siparişi verdim,” diyor.
Çoğu üretim sürecini kendi yönettiği ve hammaddeleri depolayacak altyapıya sahip olduğu için, birçok sanatçının karşı karşıya olduğu riskleri minimize edebiliyor. Ayrıca, çelik fiyatlarındaki dalgalanmalara karşı ek bir güvence olarak, kamusal sanat projeleri için yaptığı sözleşmeleri yeniden gözden geçiriyor.
Bir belediye veya kurum bir sanat eseri sipariş ettiğinde—özellikle de bu eser daha büyük bir kalkınma projesinin parçasıysa—bütçeleme süreci ile fonların serbest bırakılması arasında uzun bir zaman farkı olabilir. Eğer bir sanatçı, siparişi veren kuruma maliyet tahminlerini sunduktan aylar, hatta yıllar sonra malzeme satın almak zorunda kalırsa, bu süreçteki fiyat değişikliklerinin yarattığı finansal riski sanatçı veya imalatçı üstlenmek zorunda kalabilir.
Bu belirsizlik nedeniyle, birçok üretici ve sanatçı artık sözleşmelerine ek güvence maddeleri ekliyor. Sanatçı ücretine ek olarak, malzeme maliyetlerindeki dalgalanmaları karşılamak için %10 veya daha fazla beklenmedik durum payı belirleniyor. Eskiden en az üç ay boyunca geçerli olan bütçeler, artık bazen sadece 30 gün için garanti edilebiliyor.
Hammaddelerle ilgili her karar—veya karar alınamaması—özellikle de pratikleri belirli malzemeleri tedarik edebilmelerine bağlı olan ABD’li sanatçılar için doğrudan sonuçlar doğuruyor. Sert ağaç destekler üzerinde havada süzülüyormuş gibi görünen bronz heykeller üreten Colorado’lu sanatçı Wayne Brungard, 2022’de ABD’li tedarikçisinin üretimi Çin’e kaydırıp ürününü durdurmasıyla, haddelenmiş bronz fiyatlarının pound başına 2 dolardan 7 dolara fırladığını gördü.
Şimdi, Almanya’dan kilosu 12 dolara bronz ithal etmek zorunda. Heykellerinin genellikle 300 kilodan daha ağır olduğu düşünüldüğünde, bu maliyet artışı oldukça yüksek. Ancak Brungard, tüm bu zorluklara rağmen artan malzeme maliyetlerini karşılamaya devam ettiğini belirtiyor.