Refik Anadol Studio, 24 Eylül 2024’te dünyanın ilk yapay zekâ (YZ) sanatları müzesinin planlarını açıkladı. Dataland adlı müze, 2025’te Los Angeles şehir merkezinde Frank Gehry tarafından tasarlanan The Grand LA’de açılacak.
Grand’ın konumu, müzeyi bölgedeki Museum of Contemporary Art, Los Angeles (MOCA), Broad Müzesi ve South Grand Avenue’de Grand’ın karşısında yer alan bir başka Gehry binası olan Walt Disney Hall sahne sanatları merkezi gibi sembol sanat kurumlarına yakın bir komşu haline getirecek.
Stüdyo internet sitesinde, “Dataland sanat, bilim, YZ araştırmaları ve çağdaş teknoloji dahil olmak üzere çeşitli alanlardaki öncülleri Refik Anadol Studio’nun sanatsal liderliği altında bir araya getirecek,” diye açıkladı.
Stüdyo açıklamasına şunları ekledi: “Dataland makine öğrenimi ve en son duyu ve görselleştirme teknolojilerini daha önce gerçekleştirilmemiş ölçekte ve nitelikte kullanan, karşılaştırılamaz derecede deneyimlere sahip her sosyal çevreden insana açık… Dataland çevrimiçi erişim ve öğrenme platformlarını bir araya getiriyor, büyük ölçekli, doğa odaklı veri kümeleri için halka açık bir havuz görevi görüyor ve kapsamlı bir YZ sanatı koleksiyonu oluşturacak.”
Frank Gehry’nin Los Angeles merkezdeki The Grand LA’i Dataland YZ müzesinin ana merkezi olacak. @ WELDON BREWSTER
Kurucu ortaklar, medya sanatçısı Refik Anadol ve sanatçı, kültürel araştırmacı Efsun Erkılıç tarafından 2014’te Los Angeles’ta kurulan stüdyo, en son standartlarına göre bile bir sıçrama senesi yaşadı. Stüdyo, dünyadaki YZ veri modelleriyle çığır açan çalışmaları, YZ veri resimleri, 2016’dan beri YZ veri heykel yapımı ve 2020’den itibaren blok zincir ve NFT’leriyle tanınır hale geldi.
Anadol’un “Machine Hallucinations” (Makine Halüsinasyonları) eseri, Las Vegas’taki devasa kapsayıcı (immersive)kurum Sphere Eylül 2023’te açıldığında dış cephesinde gösterildi. Stüdyonun büyük doğa modeli, Anadol’un Londra’daki Serpentine’da YZ’nin gizemini çözmeye çalışan ilk kişisel Londra sergisi Echoes of the Earth: Living Archive’dan (Dünyanın Yankıları: Yaşayan Arşiv) önce Davos global zirvesinde Ocak 2024’te gösterildi.
Temmuzda Anadol’un “Living Arena” (Yaşayan Arena) eseri, 40’a 70 ölçülerindeki bir LED ekranda gösterildi, LA Clippers’ın yeni stadyumu, Intuit Dome’da sergilenen halka açık sanat eserlerinin ilklerinden biriydi. Yalnızca bu ay, stüdyo Washington DC’de Çek kompozitör Antonín Dvořák’a övgü niteliğindeki bir eserin açılışını yaptı ve “Large Data Model: Coral” (Büyük Veri Modeli: Mercan) çalışmasını New York’ta Birleşmiş Milletler’in Gelecek Zirvesi’nin bir parçası olarak BM Ana Merkez Konferans Binası’ndasundu.
“Los Angeles, kariyerimi adadığım: Sanat, bilim, teknoloji ve YZ araştırmaları alanlarını destekleyen ileri düşünceli, devrimci bir müze Dataland’in açmak için müthiş bir şehir,” diyor Anadol. “LA uzun süredir sanat, müzik, sinema, mimari ve daha fazlasında geleceğe bakan bir şehir ve Dataland’i burada açmak doğal hissettiriyor.”
Refik Anadol ve Efsun Kılıç, Refil Anadol Studio’nun ortak kurucuları, South Grand Avenue, Los Angeles merkezde, Dataland YZ müzesinin 2025’te The Grand LA’de (arka sağ) açılacağı yerde.
FOTOĞRAF: DUSTIN DOWNING
“İnsan hayal gücünü makine zekâsıyla ve mevcut en gelişmiş teknolojilerle bir araya getirerek bir müzenin ne olabileceğine ilişkin yeni bir paradigma geliştirebilmemiz için kalıcı bir yere sahip olmak, en büyük hayallerimden birinin gerçekleşmesi demek. Bunu, kahramanlarımdan biri olan Frank Gehry’nin tasarladığı bir binada gerçekleştirebilmek neredeyse inanılmaz.”
Sanatçı Anadol, University of California Los Angeles’da (UCLA) Tasarım ve Medya Sanatları yüksek lisans programına katılmak üzere 2012’de Los Angeles’a taşındı. Son 10 yılda üniversitede eğitim verdi. Erkılıç şehre iki sene sonra, iki Türk-Amerikan sanatçının Refik Anadol Studio’nun kurucu ortaklığını üstlendiği senede taşındı. İkili aynı zamanda evli.
Dataland, mimarlık firması Gensler ve Ove Arup’un Jørn Utzon ile Sydney Opera Evi işbirliğine kadar uzanan çığır açıcı projeleriyle büyük bir mirasa sahip sürdürülebilir tesis danışmalık şirketi Arup işbirliğiyle tasarlandı. “Dataland’in açılış sergileri Refik Anadol Studio’nun, “Large Nature Model”i (Büyük Doğa Modeli), yalnızca doğa verisini temel alan dünyanın ilk açık erişim YZ modeli aracılığıyla ifade bulacak,” diye açıkladı Refik Anadol Studio.
Anadol’un çalışmaları son yıllarda, gerçek zamanlı toplanan iklim ve arşivsel veriyi, Antoni Gaudi’nin Barselona’daki meşhur binasına haritalandırılarak yansıtırken, bina üzerinde Refik Anadol’un kelimeleriyle “halüsinasyon oluşturan” bir enstantane yaratmak üzere kullanan “Living Architecture: Casa Batllo” (Yaşayan Mimari: Casa Battlo, 2022) gibi projelerle mimariye olan sevgisini ortaya koyuyor. Anadol, Gaudi eserini yaratma sürecini, Robert Alice’in akademik çalışması On NFTs (NFT’ler Üzerine,2024) için bir denemede gözler önüne serdi.
Refik Anadol Studio yeni serisi “In Situ”yu (Yerinde), kapsayıcı ve birden çok duyusall bir eserle Gehry’nin önde gelen başyapıtı Guggenheim Bilbao’da Nisan 2025’te lanse edecek.