Gazze'nin en saygın sanat mekânlarından biri olan ve 20.000'den fazla eserden oluşan bir koleksiyona ev sahipliği yapan Shababeek, İsrail güçlerinin Gazze Şehri'ndeki El Shifa hastanesi ve çevresindeki mahalleye iki hafta süren saldırısı sırasında tamamen yok edildi. Arapçada ”pencere” anlamına gelen Shababeek olarak bilinen Shababeek Çağdaş Sanat Merkezi, Gazze'de görsel sanatlar için bir köşe taşı görevi görüyordu.
İsrail güçleri, yüzlerce şüpheli Filistinli militanın gözaltına alındığı ve binaları yerle bir edildiği özel kuvvetlerin iki haftalık operasyonunun ardından 1 Nisan'da Gazze'deki en büyük hastane olan El Shifa'yı terk etti. İsrail burada üslenen yüzlerce Hamas savaşçısını öldürdüğünü söylerken Hamas ve sağlık personeli hastanede savaşçıların bulunduğu iddiasına karşı çıktı. İsrail ordusu geri çekilirken, görüntüler hastane ve çevresindeki yıkımı gözler önüne serdi. Shababeek'in kurucularından Shareef Sarhan, İstanbul'dan The Art Newspaper'a yaptığı açıklamada, "Gazze'de pek çok savaşı görüntüledim ama böylesini hiç görmemiştim," dedi ve bölgedeki tüm binaların yok olduğunu sözlerine ekledi.
Gazze'de savaş başladığında ailesiyle birlikte İstanbul'daki oğlunu görmeye giden sanatçı Sarhan, "Bu savaşta ilk kez orada değilim" diyor. Sarhan, daha önce BM gibi uluslararası kuruluşlar için birçok savaşı fotoğraflamış. Shababeek'in yıkımına ilişkin video ve görüntüler ortaya çıktığında çok üzüldüğünü söyleyen Sarhan'a göre zengin bir eser çeşitliliği barındıran merkezde, resim, heykel ve fotoğraflar dahil yaklaşık 5000 eser bulunuyordu. "Tüm sanat eserlerim, arşivlerim, tüm anılarım burada," diyor Sarhan. "Eşim buraya ikinci evim diyordu ama aslında ilk evimdi; her gün sabahtan akşama kadar oradaydım."
Sanat aracılığıyla her şeyi inşa edebilirsiniz: umut, sevgi, barış, hayaller Shareef Sarhan, Shababeek kurucu ortağı Shababeek'in tohumları 2003 yılında Sarhan ve diğer iki sanatçı, Basel El Maqosui ve Majed Shala, Ramallah'taki bir grup sergisinin ardından Gazze'ye dönüp kamusal alanlarda sanat etkinlikleri düzenlemeye başladıklarında atıldı. The Art Newspaper'a konuşan El Maqosui, 2005 yılında Gazze'deki ilk sanat atölyesini kurduklarını ve küçük projeler, atölye çalışmaları ve sergiler için fon sağladıklarını söylüyor. Savaştan bu yana birkaç kez yerinden edilen El Maqosui şu anda şeridin güneyindeki Refah'ta bir çadırda yaşıyor. Hamas'ın 2007'de Gazze'nin kontrolünü ele geçirmesinin ardından İsrail ve Mısır bölgeye yönelik ablukayı sıkılaştırarak mal akışını temel günlük ihtiyaçlarla sınırladı. Sarhan bu değişimin, uluslararası toplumun Gazze ile bağlarını koparmasıyla birlikte kültür sektörüne, özellikle de görsel sanatlara yönelik fon ve desteğin azalmasına yol açtığını söylüyor.
Sanatı beslemek Shababeek 2009 yılında Sarhan, El Maqosui ve Shala'nın Gazze'de eski bir ev kiralamasıyla resmen kuruldu. Merkezin misyonu sanatı geliştirmek ve Gazze'deki farklı geçmişlerden ve yaş gruplarından sanatçıları yetiştirmekti. Finansman kısıtlamalarına ve bir noktada İsrail tarafından tamamen yasaklanan sanat malzemelerinin eksikliği de dahil olmak üzere günlük hayatın zorluklarına rağmen, grup 2009-2017 yılları arasında sanatçılar için çok sayıda sergi, atölye çalışması ve seminer düzenledi. Merkez ayrıca, tekrar eden savaşların travması ve abluka altında yaşamanın getirdiği kısıtlamalarla mücadele eden çocukların ruh sağlığını ve gelişimini desteklemeye odaklandı.
"Herhangi bir toplumu değiştirmek istiyorsanız kültür ve sanatı kullanmak zorundasınız. Bu yumuşak bir güçtür, değişim için yumuşak bir dirençtir" diyor Sarhan. "Sanat aracılığıyla her şeyi inşa edebilirsiniz: umut, sevgi, barış, hayaller. Toplumu ve insanları yeniden inşa edebilirsiniz." 2017 yılında Shababeek ilk kalıcı mekânına taşındı. Ertesi yıl, İsveç hükümeti tarafından finanse edilen ve Al-Qattan Vakfı tarafından yönetilen cömert bir görsel sanatlar hibesi, programının genişletilmesini, yerleşik sanatçıların desteklenmesini, genç sanatçıların ve öğrencilerin yetiştirilmesini ve Gazze'nin ilk misafir sanatçı programının başlatılmasını sağladı.
"Pek çok sanatçıyı destekledik. Onlara [sanat malzemeleri] ve sanat eseri üretmeleri için fon verdik," diyor Sarhan. "Yeni malzemeleri, yeni ortamları nasıl üretecekleri konusunda [öğrencilerin] eğitilmesine yardımcı olduk. Onlara yer verdik." Sarhan, Shababeek'in ömrü boyunca 500'den fazla sanatçıyla işbirliği yaptığını tahmin ediyor. "Belki [bu işi yaparken] kişisel olarak çok para kazanmadım ama tarih yazdım," diyen Sarhan, savaştan sonra ülkesine dönmeyi düşünmediğini de sözlerine ekliyor. Bunun yerine, Gazze dışında yaşayan Filistinli sanatçı arkadaşlarıyla işbirliği yaparak, birçoğu geçim kaynaklarını ve mal varlıklarını kaybetmiş olan sanatçılara acil durum maaşları sağlamak için bir girişimde bulunmayı planlıyor. Sarhan, "Shababeek sadece bir yer değil; bir fikir," diyor.
Merkez, Gazze'de görsel sanatlar için kurulmuş iki mekândan biriydi; diğeri ise Aralık ayında İsrail hava saldırısıyla yok edilen Eltiqa Çağdaş Sanat Grubu'ydu. BM uzmanları El-Şifa Hastanesi'ndeki yıkım ve cinayetleri kınayan bir açıklama yayınlayarak BM üyesi devletleri, "Bu dehşeti durdurmak için mümkün olan tüm diplomatik, siyasi ve ekonomik tedbirleri ve yasal süreçleri uygulamaya" çağırdı.